ผลัดเซลล์ผิวหน้าอย่างไร ให้หน้าเนียน กระจ่างใส

สำหรับผู้ที่ดูแลผิวหน้าอยู่เป็นประจำ การ “ผลัดเซลล์ผิวหน้า” คงเป็นคำที่คุ้นชินอยู่แล้ว การผลัดเซลล์ผิวหน้าคือกระบวนการตามธรรมชาติของร่างกายที่มีการผลัดเซลล์ผิวที่ตายแล้วชั้นนอกสุด หรือที่เรียกว่าชั้นหนังกำพร้า และสร้างเซลล์ผิวชั้นใหม่ขึ้นมา โดยการผลัดเซลล์ผิวจะมีส่วนช่วยให้ผิวดูกระจ่างใส ช่วยลดรอยดำ รอยสิว หรือรอยแผลที่อยู่บนชั้นผิวได้

ทำให้การเร่งกระบวนการผลัดเซลล์ผิว มักเป็นหนึ่งในวิธีการลดรอย เร่งให้ผิวกระจ่างใส แต่ว่าวิธีการผลัดเซลล์ผิวหน้าก็มีอยู่หลายวิธี ควรพิจารณาการเลือกวิธีที่มีความอ่อนโยน ไม่เกิดความระคายเคืองกับผิว ฉะนั้นวันนี้ Bioderma จะขอพาทุกท่านไปรู้จักกับการผลัดเซลล์ผิวหน้า ไม่ว่าจะเป็นข้อดี ข้อเสีย รวมไปถึงภาวะใดไม่ควรสครับหน้า และอื่นๆ อีกมากมายในบทความนี้

สารบัญบทความ

• การผลัดเซลล์ผิวหน้า คืออะไร
• ทำไมคุณควรผลัดเซลล์ผิวหน้า
• การผลัดเซลล์ผิวหน้า มีข้อดี-เสียอย่างไร
• สารประกอบที่เกี่ยวข้องในการผลัดเซลล์ผิวหน้า
• สาร AHA และ BHA ผลัดเซลล์ผิวหน้าได้แตกต่างกันอย่างไร
• วิธีผลัดเซลล์ผิวหน้า สำหรับสภาพผิวแต่ละชนิด
• ภาวะใดไม่ควรผลัดเซลล์ผิวหรือสครับหน้า
• คำถามที่พบบ่อย
• ข้อสรุป
   

การผลัดเซลล์ผิวหน้า คืออะไร

การผลัดเซลล์ผิวหน้า (Facial Exfoliation) คือ วิธีการที่เร่งขจัดเซลล์ผิวที่ตายแล้วของผิวหนังชั้นบนสุดหรือที่เรียกกันว่าชั้นหนังกำพร้า (Epidermis) ให้หลุดออก เพื่อให้เซลล์ผิวใหม่ขึ้นมาแทนที่ โดยจะมีการใช้อุปกรณ์ที่ช่วยขัดผิว ผลัดเซลล์ผิวอย่างถุงมือขัดผิว ฟองน้ำขัดผิว เครื่องขัดผิว ใยบวบ รวมไปถึงผลิตภัณฑ์ต่างๆ ที่มีส่วนผสมช่วยผลัดเซลล์ผิวด้วย 

แม้ว่าจริงๆ แล้วสภาพผิวคนเราก็มีกระบวนการผลัดเซลล์ผิวตามธรรมชาติทุกๆ 28 วัน แต่เมื่อคนเรามีอายุที่เพิ่มขึ้นกระบวนการผลัดเซลล์ผิวตามธรรมชาติก็มีระยะเวลาที่เพิ่มมากขึ้นไปพร้อมกัน โดยจะใช้เวลาประมาณ 45 วันถึงจะผลัดเซลล์ผิวตามธรรมชาติเสร็จสมบูรณ์ ซึ่งมีความแตกต่างอย่างเห็นได้ชัด ฉะนั้นการเร่งการผลัดเซลล์ผิว ไม่ว่าจะผลัดเซลล์ผิวหน้าด้วยตัวเอง หรือตามร่างกายนั้นจึงถือเป็นกระบวนที่ช่วยให้เซลล์ผิวใหม่มาแทนที่ได้เร็วยิ่งขึ้นนั่นเอง

การผลัดเซลล์ผิวหน้า มีข้อดี-เสียอย่างไร

ถ้ากระบวนการผลัดเซลล์ผิวสามารถเกิดขึ้นได้ตามธรรมชาติ เป็นวัฏจักรของร่างกาย เราจำเป็นต้องผลัดเซลล์ผิวหน้าหรือไม่นั้นขึ้นอยู่กับความเหมาะสมของแต่ละบุคคล เพราะคนเรานั้นมีสภาพผิว ปัญหาผิวที่แตกต่างกัน รวมถึงการตอบสนองของผิวต่อการเร่งผลัดเซลล์ผิวหน้านั้นก็ไม่เหมือนกันอีกด้วย โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ที่มีผิวหน้าที่มีความบอบบาง ซึ่งข้อดี และข้อเสียของการผลัดเซลล์ผิวหน้าสามารถแบ่งออกได้ดังนี้

ข้อดีของการผลัดเซลล์ผิวหน้า

• ในช่วงอายุ 25 ปีขึ้นไป กระบวนการผลัดเซลล์ผิวจะใช้ระยะเวลานานยิ่งขึ้น การเร่งการผลัดเซลล์ผิวหน้าจะช่วยกระตุ้นให้การผลิตเซลล์ผิวชั้นใหม่เกิดได้ไวยิ่งขึ้น

• การผลัดเซลล์ผิวหน้าช่วยลดโอกาสการเกิดการอุดตันตามรูขุมขน

• ชะลอการเกิดริ้วรอยได้ด้วยผิวที่สะอาดกระจ่างใส และได้รับการกระตุ้นอยู่เสมอ

• การผลัดเซลล์ผิวหน้ายังช่วยรักษารอยดำ รอยสิว รอยต่างๆที่เกิดจากสิว เพราะรอยดังกล่าวสามารถจางหายได้ตามกระบวนการผลัดเซลล์ผิว เมื่อชั้นผิวด้านนอกหลุดลอกออกไป ชั้นผิวใหม่ก็จะดันขึ้นมาแทนทำให้รอยจางลงได้เร็วขึ้น

• สำหรับผู้ที่มีใบหน้าหมองคล้ำ การการผลัดเซลล์ผิวหน้ายังเป็นอีกหนึ่งวิธีที่ช่วยแก้ให้ผิวกลับมาดูกระจ่างใสขึ้นได้ เพราะช่วยขจัดเซลล์ผิวที่เสื่อมสภาพให้ออกไป เผยเซลล์ผิวใหม่ขึ้นมานั่นเอง

ข้อเสียของการผลัดเซลล์ผิวหน้า

• การผลัดเซลล์ผิวหน้าที่บ่อยเกินไปอาจทำให้ผิวบางและเกิดการระคายได้ง่าย จึงแนะนำให้ผลัดเซลล์ผิวเพียงสัปดาห์ละ 1-2 ครั้งเท่านั้น

• สำหรับผู้ที่มีผิวแพ้ง่าย ผิวอักเสบ หรือเป็นสิวอักเสบเม็ดใหญ่ การใช้ตัวช่วยผลัดเซลล์ผิวหน้าอาจระคายผิวได้ง่ายกว่าคนอื่น จึงควรเน้นการบำรุงด้วยครีมบำรุงผิวหน้าให้ผิวแข็งแรงก่อน และหากต้องการเร่งการผลัดเซลล์ผิว ควรใช้แบบสารเคมี และศึกษาความเข้มข้นของสารที่ใช้ก่อนว่าอ่อนโยนหรือไม่

• หากท่านใดที่มีการใช้ผลิตภัณฑ์อย่างสกินแคร์ที่มีส่วนช่วยในการผลัดเซลล์ผิวร่วมกันหลายตัว ควรลดเหลือเพียงตัวใดตัวหนึ่ง เพราะการใช้ร่วมกันหลายตัวแบบนี้จะเป็นการทำร้ายผิวจากการใช้สารที่มีความเข้มข้นในปริมาณที่มากกว่าที่ควรใช้ได้

รู้หรือไม่? การผลัดเซลล์ผิวหน้ายังช่วยให้หน้าโทรม กลับมาสดใสด้วย 

สาร AHA หรือกรดอัลฟาไฮดรอกซี (Alpha Hydroxy Acids)

กรด AHA หรือกรดอัลฟาไฮดรอกซี (Alpha Hydroxy Acids) คือ สารสกัดจากธรรมชาติที่มีฤทธิ์เป็นกรด เช่น กรดซิตริก (Citric Acid), กรดไกลโคลิค (Glycolic Acid) เป็นต้น โดยกรด AHA เป็นกรดที่มีขนาดโมเลกุลค่อนข้างเล็ก สามารถช่วยผลัดเซลล์ผิวและกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนในผิวหนัง ช่วยให้ผิวเต่งตึง มีความกระจ่างใส สำหรับการใช้กรด AHA ในการผลัดเซลล์ผิวหน้านั้นไม่ควรใช้ในปริมาณที่มีความเข้มข้นมากเกินไป เพราะอาจทำร้ายผิวได้

สาร BHA หรือกรดเบต้าไฮดรอกซี (Beta Hydroxy Acid)

กรด BHA หรือกรดเบต้าไฮดรอกซี (Beta Hydroxy Acid) เป็นสารที่สังเคราะห์ขึ้นมาจากธรรมชาติ มีฤทธิ์เป็นกรดอ่อนๆ ทนต่อความร้อน เช่น กรดซาลิไซลิค (Salicylic Acid) เป็นกรดที่มีความอ่อนโยนมากกว่า AHA มีจุดเด่นคือสามารถละลายได้ดีในน้ำมัน เมื่อใช้ในการผลัดเซลล์ผิวหน้าจึงทำให้สามารถแทรกซึมไปถึงซีบัม (Sebum) ที่อุดตันรูขุมขนได้อย่างมีประสิทธิภาพ และช่วยทำความสะอาดรูขุมขนได้อย่างสะอาด ปราศจากสิ่งสกปรกตกค้าง ช่วยผลัดเซลล์ผิวและลดขนาดของรูขุมขน ทำให้รูขุมขนกระชับ และที่สำคัญควรใช้ BHA ผลัดเซลล์ผิวหน้าในปริมาณความเข้มข้นที่น้อยมากเพราะอาจเกิดการระคายกับผิวได้

อย่างไรก็ตามการใช้งานกรดในการผลัดเซลล์ผิวหน้า AHA และ BHA ควรใช้ด้วยความระมัดระวังและสังเกตเสมอว่าผิวมีปฏิกิริยาตอบสนองต่อสารดังกล่าวอย่างไร ทางที่ดีที่สุดคือการปรึกษาเภสัชกรหรือแพทย์ก่อนการใช้งาน เนื่องจากสภาพผิวของแต่ละบุคคลนั้นแตกต่างกัน แม้กรดดังกล่าวจะมีส่วนช่วยในการผลัดเซลล์ผิวได้เป็นอย่างดี แต่การเริ่มต้นใช้งานโดยไม่แน่ใจว่าผิวจะเกิดความระคายเคืองหรือไม่อาจทำให้เกิดปัญหาผิวอื่นๆแทรกซ้อนได้ด้วย

ชวนอ่านบทความดีๆ ที่ไม่ควรพลาด : ผื่นขึ้นหน้า

สาร AHA และ BHA ผลัดเซลล์ผิวหน้าได้แตกต่างกันอย่างไร

หลายๆ คนที่เป็นมือใหม่ในการผลัดเซลล์ผิวหน้าผลัดเซลล์ผิวกาย เกิดข้อสงสัยถึงความแตกต่างระหว่าง AHA และ BHA ว่าทั้งสองมีความแตกต่างกันอย่างไร แม้ว่าจริงๆ แล้วสาร AHA และ BHA จะมีคุณสมบัติในการผลัดเซลล์ผิวเหมือนกัน แต่คุณสมบัติย่อยของสารทั้งสองชนิดนี้แตกต่างกัน จึงจำเป็นต้องเลือกใช้ให้เหมาะสมกับความต้องการและสภาพผิวที่แตกต่างกันนั่นเอง

เริ่มที่สาร AHA มีคุณสมบัติละลายในน้ำได้ดี แต่จะไม่ซึมเข้าผิวหน้าได้ลึก เพราะไม่สามารถซึมผ่านชั้นไขมันบนผิวหน้าได้ ช่วยผลัดเซลล์ผิวที่ตายแล้วให้หลุดออกไปได้ง่ายขึ้น เพื่อให้สกินแคร์สามารถซึมลงผิวได้ดีขึ้น นอกจากการผลัดเซลล์ผิวแล้วยังมีส่วนช่วยกระตุ้นคอลลาเจน ทำให้ผิวหน้าดูเรียบเนียน ริ้วรอยบนใบหน้าหรือรอยสิวต่างๆ ดูจางลง และยังเพิ่มความชุ่มชื้นให้แก่ผิวหน้า เหมาะสำหรับผู้ที่ผิวหน้าแห้ง ผิวหมองคล้ำ มีริ้วรอย

ส่วนสาร BHA มีคุณสมบัติละลายในไขมันได้ดี ทำให้ซึมเข้าสู่ชั้นไขมันบนผิวหน้าได้ ช่วยผลัดเซลล์ผิวและกระตุ้นให้สร้างเซลล์ผิวใหม่ ทำให้หน้าดูกระจ่างใสขึ้น นอกจากนี้ยังช่วยละลายไขมันที่ตกค้างบนใบหน้า จึงช่วยควบคุมความมันบนใบหน้าได้ดี และยังช่วยทำความสะอาดรูขุมขน ละลายสิวอุดตัน สำหรับใครที่มีผิวหน้ามัน รูขุมขนกว้าง และเป็นสิว การผลัดเซลล์ผิวหน้าด้วย BHA จึงเหมาะมากกว่า

วิธีผลัดเซลล์ผิวหน้า สำหรับสภาพผิวแต่ละชนิด

ทราบหรือไม่ว่าสภาพผิวที่แตกต่างกันทำให้การใช้ผลิตภัณฑ์ผลัดเซลล์ผิวต่างกันไปด้วย ดังนั้นการหาข้อมูลว่าสภาพผิวของเราเหมาะกับการผลัดเซลล์ผิวหน้าแบบไหนจะช่วยลดโอกาสการเกิดการแพ้หรือการระคายผิวได้ดีขึ้น และที่สำคัญยังช่วยให้การผลัดเซลล์ผิวมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้นอีกด้วย 

ผลัดเซลล์ผิวหน้าสำหรับผิวธรรมดา

การผลัดเซลล์ผิวหน้าสำหรับผิวธรรมดา จะเป็นผิวที่ไม่แพ้ง่าย จึงทำให้ผู้ที่มีผิวธรรมดาสามารถเลือกสครับตามที่ตัวเองต้องการหรือถนัดได้ ไม่ว่าจะเป็นการใช้สครับแบบเม็ดบีด ใช้อุปกรณ์เพื่อช่วยขัดผิว หรือการเลือกใช้สารเคมีก็ดี แต่ควรระมัดระวังส่วนผสมที่อาจมีการแพ้อยู่แล้ว และไม่ใช้วิธีการผลัดเซลล์ผิวหน้าหลายวิธีติดกัน

ผลัดเซลล์ผิวหน้าสำหรับผิวแห้ง

สำหรับผู้ที่มีสภาพผิวแห้ง เป็นขุยลอกหรือมีลักษณะผิวค่อนข้างหยาบกร้าน ผิวหน้าไม่เรียบเนียน ขาดความชุ่มชื้น การผลัดเซลล์ผิวหน้าควรเลือกใช้กรด AHA ที่มีความเข้มข้นไม่เกิน 10% และไม่ควรใช้ BHA ในการผลัดเซลล์ผิว เนื่องจาก BHA เป็นกรดที่ละลายในน้ำมันได้ดี และควรหลีกเลี่ยงการใช้สครับผลัดเซลล์ผิวหน้าแบบเม็ดหรือแบบขัด เพราะอาจทำให้ผิวหน้าเกิดความระคายได้ 

ผลัดเซลล์ผิวหน้าสำหรับผิวบอบบางแพ้ง่าย

การผลัดเซลล์ผิวหน้าสำหรับผิวบอบบางแพ้ง่าย ควรเลือกใช้กรด BHA จะมีความอ่อนโยนที่สุด ควรหลีกเลี่ยงการใช้สครับแบบเม็ดหรือแบบขัดเพราะอาจผิวแพ้ง่ายมักเป็นผิวที่บาง อาจทำให้เกิดการแสบ หรือเกิดรอยแผลหลังจากผลัดเซลล์ผิวได้

ผลัดเซลล์ผิวหน้าสำหรับผิวมัน

สำหรับผิวหน้ามันควรเลือกใช้กรด BHA ในการผลัดเซลล์ผิวหน้าเพราะมีความอ่อนโยนต่อผิว และยังละลายในน้ำมันได้ พร้อมทั้งยังช่วยปรับรูขุมขนให้เล็กลงได้ด้วย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในผิวมันที่มักจะมีรูขุมขนค่อนข้างกว้าง นอกจากนั้นการผลัดเซลล์ผิวด้วย BHA ยังช่วยควบคุมความมันบนผิวด้วยเช่นกัน

ภาวะใดไม่ควรผลัดเซลล์ผิวหรือสครับหน้า

แม้ว่าการผลัดเซลล์ผิวหน้าจะช่วยให้เผยผิวใหม่ หน้ากระจ่างใส ลดการอุดตันของเซลล์ผิวเก่าที่อาจนำไปสู่การเกิดสิว และอื่นๆ อีกมากมาย แต่ในระหว่างการผลัดเซลล์ผิวหรือหลังผลัดเซลล์ผิวนั้นสังเกตว่ามีอาการที่น่ากังวลเกี่ยวกับผิวเกิดขึ้น ควรชะลอหรือพักการผลัดเซลล์ผิวหน้าไปก่อน เช่น

• เกิดความรู้สึกระคายผิว มีรอยแดงเ รู้สึกแสบ คัน ในระหว่างที่ผลัดเซลล์ผิวหน้าหรือหลังผลัดเซลล์ผิว 
• ในบางครั้งอาจเกิด สิวเห่อขึ้นบนใบหน้า 
• สภาพผิวที่เปลี่ยนไป เช่น ผิวแห้งมากขึ้น ผิวมันมากขึ้น เพราะอาการที่เกิดนั้นเป็นการบ่งบอกถึงการผลัดเซลล์ผิวหน้าที่มีความถี่มากเกิน รวมไปถึงมีการใช้สารในการผลัดเซลล์ผิวในปริมาณที่เข้มข้นจนเกินไป

ข้อสรุป 

การขจัดเซลล์ผิวเก่าให้หลุดออกถือเป็นการช่วยเผยเซลล์ผิวใหม่ขึ้นมา ซึ่งสามารถช่วยแก้ปัญหาต่างๆ ไม่ว่าจะรอยดำจากสิว ผิวไม่กระจ่างใส ให้แลดูกระจ่างใสเรียบเนียนขึ้น และยังช่วยป้องกันการอุดตันตามรูขุมขนอีกด้วย ทั้งหมดนี้จึงทำให้การผลัดเซลล์ผิวหน้าจึงเป็นอีกหนึ่งขั้นตอนในการดูแลผิวที่สำคัญ 

อย่างไรก็ตามมีข้อควรพึงระวังคือเลือกใช้วิธีการผลัดเซลล์ผิวหน้าให้เหมาะสม ไปจนถึงผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนประกอบสำหรับช่วยผลัดเซลล์ผิวที่ตรงตามสภาพผิว ปัญหาของผิว ก็จะทำให้การผลัดเซลล์ผิวหน้ามีประสิทธิภาพนั่นเอง