รวมเรื่องสารต้านอนุมูลอิสระ (Antioxidant) ต้องรู้! คืออะไร มีดีอย่างไร

ทุกคนคงจะเคยได้ยินคำว่า “สารต้านอนุมูลอิสระ” (Antioxidant) กันอยู่บ่อยครั้ง แต่เคยสงสัยไหมว่า แท้จริงแล้ว Antioxidant คืออะไร และมีกลไกการทำงานอย่างไร ทำไมจึงถูกนำมาใช้เป็นส่วนผสมของสกินแคร์ที่ช่วยดูแลผิว บทความนี้จะพาทุกคนไปหาคำตอบ พร้อมเผยประโยชน์นานาประการ รวมถึงความสำคัญของการเลือกใช้สกินแคร์ที่มี Antioxidant ดีอย่างไร ไปดูกัน!

Antioxidants คือ สารที่ช่วยยับยั้งกระบวนการออกซิเดชัน (Oxidative Stress) ในร่างกาย โดยทำหน้าที่ปกป้องเซลล์จากอนุมูลอิสระที่เกิดจากกระบวนการเผาผลาญอาหาร และสิ่งกระตุ้น เช่น แสงแดด มลพิษ ความเครียด อาหารที่มีไขมันสูง ฯลฯ 

ซึ่งโดยปกติแล้วอนุมูลอิสระเหล่านี้จะถูกร่างกายกำจัดออกไปตามกลไกธรรมชาติ แต่เมื่ออนุมูลอิสระมีมากเกินไปจนร่างกายกำจัดไม่ทัน ก็จะทำให้เกิดกระบวนการออกซิเดชันที่ไปทำลายเซลล์ทีละน้อย ทำให้ร่างกายเสื่อมสภาพเร็ว อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย ผิวโทรม เกิดริ้วรอยเหี่ยวย่น ดูแก่ก่อนวัย และเมื่อเซลล์ถูกทำลายสะสมเป็นเวลานานก็จะส่งผลให้เกิดโรคต่างๆ ได้

Antioxidant มีบทบาทสำคัญในการปกป้องเซลล์ต่างๆ จึงมีประโยชน์ต่อร่างกายหลายด้าน ดังนี้
 

ประโยชน์ต่อสุขภาพ

ช่วยลดปริมาณอนุมูลอิสระที่จะไปสร้างความเสียหายให้กับเซลล์ต่างๆ อาทิ เซลล์ผิวหนัง เซลล์กล้ามเนื้อ เซลล์ประสาท เซลล์เม็ดเลือดแดง ฯลฯ จึงช่วยชะลอการเสื่อมของอวัยวะ ลดความเสี่ยงในการเกิดโรค 

เช่น โรคหัวใจ มะเร็ง เบาหวาน ความดันโลหิตสูง ภูมิแพ้ และโรคเรื้อรังอื่นๆ ที่พบมากในผู้ใหญ่วัยกลางคน หรือผู้สูงอายุ เป็นต้น
 

ประโยชน์ต่อดวงตา

ช่วยบำรุงสายตา ลดความเสี่ยงในการเกิดโรคที่เกี่ยวกับดวงตาอย่าง โรคต้อกระจก โรคจอประสาทตาเสื่อม โดยทำหน้าที่ปกป้องเซลล์ของจอประสาทตาจากอนุมูลอิสระ ที่เกิดจากพฤติกรรมการใช้ชีวิต 

เช่น การเผชิญแสงแดดจ้าเป็นประจำ รวมถึงแสงสีฟ้าจากอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ การสูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์ เป็นต้น
 

ประโยชน์ต่อผิว

แสงแดดคือตัวการสำคัญที่ทำให้เกิดอนุมูลอิสระในผิว อีกทั้งยังไปทำลายคอลลาเจนและอีลาสติน ซึ่งเป็นโครงสร้างสำคัญ ทำให้ผิวสูญเสียความชุ่มชื้น ขาดความยืดหยุ่น จนเกิดริ้วรอย และปัญหาผิวมากมาย เช่น ความหมองคล้ำ ฝ้า กระ จุดด่างดำ รูขุมขนกว้าง 

ซึ่งการรับประทานอาหารที่อุดมไปด้วย Antioxidant ควบคู่กับการใช้ผลิตภัณฑ์ดูแลผิวที่มี Antioxidant เป็นประจำ จึงเป็นวิธีที่ช่วยปกป้องผิวจากแสงแดด ชะลอริ้วรอย ทำให้ผิวดูอ่อนเยาว์ เปล่งปลั่งสดใสอยู่เสมอ

 

อาหารที่มีสารต้านอนุมูลอิสระ มีอะไรบ้าง

สารต้านอนุมูลอิสระส่วนใหญ่จะอยู่ในรูปของวิตามินและแร่ธาตุ จึงสามารถพบได้ในอาหารหลากหลายประเภท ดังนี้

• แอปเปิล อุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระ ทั้งสารโพลีฟีนอล และวิตามินซี ช่วยป้องกันโรคมะเร็ง โรคเบาหวาน และโรคหัวใจ
   
• อะโวคาโด อุดมไปด้วยไขมันชนิดดี รวมถึงสารโพลีฟีนอล วิตามินซี  วิตามินอี โพแทสเซียม และยังมีใยอาหารสูง จึงช่วยลดระดับคอเลสเตอรอล และเพิ่มสารต้านอนุมูลอิสระในร่างกาย
   
• ผลไม้ตระกูลเบอร์รี มีสารต้านอนุมูลอิสระหลายชนิด เช่น วิตามินซี วิตามินเอ แอนโทไซยานิน และกรดเอลลาจิก ช่วยเสริมการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน ลดการอักเสบ กระตุ้นการสร้างคอลลาเจน บำรุงผิวให้กระจ่างใส
   
• โกโก้ มีสารฟลาโวนอยด์สูง ซึ่งเป็นสารโพลีฟีนอลชนิดหนึ่งที่มีฤทธิ์ช่วยลดการอักเสบ เสริมการทำงานของสมองและประสาท รวมถึงช่วยปรับสมดุลลำไส้
   
• ผักกะหล่ำ แคลอรีต่ำ แต่อุดมไปด้วยวิตามิน แร่ธาตุ และมีปริมาณสารต้านอนุมูลอิสระสูง มีสารแคโรทีนอยด์หลายชนิด เช่น เบต้าแคโรทีน ลูทีน ซีแซนทีน เป็นต้น นอกจากนี้ยังมีฟลาโวนอยด์ แอนโทไซยานิน เทอร์ปีน และกลูโคซิโนเลต ช่วยบำรุงสายตา ลดอาการซึมเศร้า วิตกกังวล และยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็ง
   
• ชาเขียว มีคาเทชิน ที่มีคุณสมบัติในการต้านไวรัสและแบคทีเรีย ชะลอวัย ลดความดันโลหิต ป้องกันโรคมะเร็งชนิดต่างๆ อีกทั้งยังมีสารโพลีฟีนอล และฟลาโวนอยด์ ที่ช่วยลดการอักเสบ เสริมภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง
   
• ถั่ว เป็นแหล่งโปรตีนและไขมันดี  มีใยอาหารสูง อุดมไปด้วยสารโพลีฟีนอล โดยเฉพาะแมคคาเดเมีย พีแคน และพิสตาชิโอ จะมีสารต้านอนุมูลอิสระชนิดนี้สูงเป็นพิเศษ ช่วยบำรุงสมอง ลดการอักเสบ ลดความเสี่ยงโรคหัวใจ
   
• น้ำมันมะกอก สารโพลีฟีนอล พบมากในน้ำมันมะกอกบริสุทธิ์ (Extra virgin olive oil) ช่วยต้านความชรา ลดความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือด อุดมด้วยไขมันดีที่ช่วยเพิ่มการดูดซึมวิตามินที่ละลายในไขมัน
   
• มันฝรั่ง มีทั้งแคโรทีนอยด์ ฟลาโวนอยด์ แอนโทไซยานิน วิตามินซี และวิตามินอี ช่วยลดความเสี่ยงของโรคต่างๆ เช่น โรคมะเร็ง  โรคเบาหวาน โรคหัวใจ โรคซึมเศร้า เป็นต้น
   
• มะเขือเทศ มีไลโคปีน ที่มักพบในผักผลไม้ที่มีสีแดง เป็นสารที่มีประสิทธิภาพในการต่อต้านอนุมูลอิสระสูงที่สุดในกลุ่มแคโรทีนอยด์ ช่วยบำรุงหัวใจ ลดการอักเสบ ปกป้องผิวจากแสงแดด 

การรับประทานอาหารที่มี Antioxidant อาจไม่สะดวก หรือเพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย ปัจจุบันสกินแคร์หลายยี่ห้อจึงนิยมนำ Antioxidant มาเป็นส่วนผสมด้วย เพื่อเสริมการปกป้องผิว โดย Antioxidant ที่นิยมใช้ ได้แก่
 

1. Vitamin A

วิตามินเอ หรือที่หลายคนคุ้นเคยกันในชื่อของเรตินอล (Retinol) เป็นสาร Antioxidant ที่มีคุณสมบัติเด่นในการลดริ้วรอยและฟื้นบำรุงผิว โดยจะอยู่ในรูปอนุพันธ์ของวิตามินเอบริสุทธิ์ มีโมเลกุลขนาดเล็กที่สามารถดูดซึมเข้าสู่ผิวได้ดี ช่วยกระตุ้นการสร้างคอลลาเจน และเร่งการผลัดเซลล์ผิว ทำให้ผิวแน่นกระชับ ริ้วรอยเล็กๆ ดูจางลง ผิวกระจ่างใส เรียบเนียนมากขึ้น 
 

2. Vitamin C

วิตามินซี ที่ใส่ในสกินแคร์ส่วนใหญ่จะอยู่ในรูปของอนุพันธ์วิตามินซี เพราะมีความเสถียรและอ่อนโยนต่อผิวมากกว่าวิตามินซีบริสุทธิ์ จัดเป็นสาร Antioxidant สารพัดประโยชน์ ทั้งช่วยผลัดเซลล์ผิวที่หมองคล้ำ ลดเลือนจุดด่างดำ รอยสิว ฝ้า กระ กระตุ้นการสร้างคอลลาเจน 

ทำให้ผิวยืดหยุ่นกระชับ แลดูกระจ่างใส สามารถใช้ได้กับทุกสภาพผิว หรือใช้ร่วมกับสกินแคร์อื่นโดยไม่ก่อให้เกิดการระคาย ควรใช้ตอนเช้า และตามด้วยครีมกันแดด เพื่อประสิทธิภาพสูงสุดในการปกป้องผิว
 

3. Vitamin E

วิตามินอี เป็นสาร Antioxidant ที่มักพบในผลิตภัณฑ์ที่ช่วยบรรเทาอาการผิวแห้ง หรือลดเลือนจุดด่างดำ รอยแผลเป็น เนื่องจากมีคุณสมบัติช่วยเร่งกระบวนการซ่อมแซมเซลล์ผิวที่เสียหาย และสร้างเซลล์ผิวใหม่มาทดแทน พร้อมทั้งยังช่วยเสริมประสิทธิภาพของ Antioxidant ชนิดอื่นให้ทำงานได้ดียิ่งขึ้น
 

4. Niacinamide

Niacinamide เรียกง่ายๆ คือวิตามินบี 3 จัดอยู่ในกลุ่มวิตามินบีคอมเพล็กซ์ (B-Complex) เป็นสาร Antioxidant ที่เหมาะสำหรับคนผิวแห้ง แพ้ง่าย จะช่วยกระตุ้นการผลิตเซราไมด์ (Ceramide) ในชั้นผิว ทำให้ผิวนุ่มชุ่มชื้น เรียบเนียน 

นอกจากนี้ ยังช่วยผลัดเซลล์ผิวอย่างอ่อนโยน ต้านการอักเสบ และลดแบคทีเรียบนผิวหนัง จึงช่วยลดการเกิดสิวได้ด้วย
 

อ่านเพิ่มเติม : Niacinamide คืออะไร ช่วยอะไรเรื่องผิวบ้าง?
 

5. Resveratrol

เรสเวอราทรอล เป็นสาร Antioxidant ในกลุ่มโพลีฟีนอล พบมากในองุ่น และผลไม้ตระกูลเบอร์รี มีคุณสมบัติเด่นในการลดริ้วรอย ชะลอความชราของผิว ทำให้ผิวดูอ่อนเยาว์ รวมถึงช่วยลดการอักเสบ ฆ่าเชื้อแบคทีเรียและเชื้อรา ควรใช้ทาก่อนนอน 

เนื่องจากรังสียูวีในแสงแดดอาจลดประสิทธิภาพของสารชนิดนี้ได้
 

6. Polyphenols

โพลีฟีนอลเป็นสาร Antioxidant ชนิดหนึ่ง ซึ่งสามารถแยกย่อยได้อีกหลายชนิด เช่น เรสเวอราทรอล หรือฟลาโวนอยด์ที่พบมากใน ผัก ผลไม้ มีส่วนช่วยลดการอักเสบ เสริมเกราะป้องกันตามธรรมชาติของผิวหนัง ซึ่งจะช่วยปกป้องผิวจากรังสียูวี ทำให้ผิวต่อสู้กับอนุมูลอิสระได้ดี และช่วยฟื้นบำรุงเซลล์ผิวที่ถูกทำลาย

ประโยชน์ของ Antioxidant ในสกินแคร์

การเลือกใช้สกินแคร์ที่มี Antioxidant เป็นส่วนประกอบ จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการดูแลและป้องกัน ปัญหาผิวที่พบได้บ่อย ดังนี้
 

1. ช่วยปกป้องผิวจากมลภาวะ

Antioxidant ช่วยเสริมความแข็งแรงของปราการผิว (Skin Barrier) ทำให้ผิวสามารถปกป้องตัวเองจากมลภาวะต่างๆ ได้ดียิ่งขึ้น เพราะหากปราการผิวไม่แข็งแรง เซลล์ผิวจะยึดเกาะกันได้ไม่ดี และมีช่องโหว่ให้สิ่งแปลกปลอมอย่าง ฝุ่นละออง สิ่งสกปรกต่างๆ ผ่านเข้ามา ทำให้เกิดอาการแพ้ ระคายผิวได้
 

2. ช่วยยกกระชับผิว

Antioxidant ช่วยเพิ่มความกระชับให้ผิว โดยช่วยลดความเครียดจากปฏิกิริยาออกซิเดชันที่ทำให้คอลลาเจนสลายตัว อีกทั้งยังช่วยกระตุ้นการผลิตคอลลาเจน อีลาสติน รวมถึงโปรตีนผิวอื่นๆ เพื่อรักษาโครงสร้างที่แข็งแรงของผิวหนัง ทำให้ผิวมีความยืดหยุ่น นุ่มเด้ง กระชับ แลดูอ่อนเยาว์
 

3. ช่วยให้ผิวสว่าง กระจ่างใส

Antioxidant ช่วยกระตุ้นการผลัดเซลล์ผิว ทำให้ผิวที่หมองคล้ำแลดูกระจ่างใส และยังช่วยปกป้องผิวไม่ให้ถูกทำลายจากแสงแดด ทำให้ผิวไม่คล้ำเสียง่าย นอกจากนี้ Antioxidant บางชนิด เช่น วิตามินซี ยังมีส่วนช่วยยับยั้งเอนไซม์ไทโรสิเนส (Tyrosinase) ที่ไปกระตุ้นการผลิตเม็ดสีเมลานิน อันเป็นสาเหตุของจุดด่างดำ ฝ้า กระ สีผิวไม่สม่ำเสมอ
 

4. ช่วยให้ผิวนุ่มลื่น

Antioxidant มีส่วนช่วยบำรุงผิวให้นุ่มลื่นน่าสัมผัส เพราะนอกจากปราการผิวที่แข็งแรงจะช่วยปกป้องร่างกายจากรังสียูวี และมลภาวะ ยังเป็นเหมือนกำแพงที่ช่วยเก็บล็อกความชุ่มชื้นใต้ผิว ป้องกันการสูญเสียน้ำ ลดความหยาบกร้าน ทำให้ผิวเนียนสวยสุขภาพดี
 

5. ช่วยต่อต้านการเกิดริ้วรอย

Antioxidant ช่วยต่อสู้กับสัญญาณแห่งวัย เพราะกระบวนการออกซิเดชันจะไปทำลายคอลลาเจน กระตุ้นการอักเสบ และชะลอการฟื้นฟูผิวตามธรรมชาติ ทำให้ผิวเกิดริ้วรอย จึงต้องอาศัย Antioxidant เป็นตัวช่วยให้ผิวดูอ่อนเยาว์ และริ้วรอยแลดูลดลง
 

เลือกครีมกันแดดที่มี Antioxidant ดีอย่างไร

แสงแดด และแสงสีฟ้าไม่เพียงแต่จะทำให้เกิดความหมองคล้ำเท่านั้น แต่ยังนำไปสู่ปัญหาผิวอื่นๆ โดยเฉพาะริ้วรอยเหี่ยวย่นที่ทำให้หน้าดูแก่ โทรม ไม่สดใส การเลือกครีมกันแดด จึงควรเลือกชนิดที่มี Antioxidant ด้วย จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการปกป้องผิวจากรังสียูวี และลดปัญหาผิวแก่ก่อนวัยที่เกิดจากแสงแดดได้ดี 

ครีมกันแดดจาก BIODERMA ที่มี SUN ACTIVE DEFENSE เทคโนโลยีป้องกันแสงแดดขั้นสูง ช่วยเสริมความสามารถในการป้องกันตัวเอง ผิวจึงมีคุณสมบัติช่วยป้องกันรังสี UVA และ UVB ทำให้สุขภาพผิวแข็งแรง โดยมีสูตรให้เลือกหลากหลาย ทั้งสูตรน้ำ สูตรน้ำนม สูตรคุมมัน ตอบโจทย์ทุกสภาพผิว 

อ่านเพิ่มเติม : รังสี UVA และ UVB คืออะไร? ต่างกันอย่างไร? รู้ทัน ป้องกันผิวเสีย

สรุป

สารแอนตี้ออกซิแดนท์ คือสารที่ช่วยป้องกันความเสียหายของเซลล์จากอนุมูลอิสระที่เกิดจากปัจจัยต่างๆ เช่น แสงแดด มลพิษ ความเครียด ฯลฯ จึงช่วยชะลอการเสื่อมของเซลล์ ลดความเสี่ยงของอาการเจ็บป่วยเรื้อรัง รวมถึงช่วยคงความอ่อนเยาว์ให้ผิว ซึ่งนอกจากการเพิ่มสารแอนตี้ออกซิแดนท์ด้วยการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ อุดมไปด้วยวิตามิน แร่ธาตุ ก็ควรเลือกใช้สกินแคร์ รวมถึงครีมกันแดดที่มีสารแอนตี้ออกซิแดนท์ด้วย เพื่อเสริมการปกป้องผิวจากทั้งภายในและภายนอกควบคู่กัน