ปัญหาคันหน้ายุบยิบเกิดจากอะไร? พร้อมวิธีรับมือและเคล็ดลับดูแลผิว

Key Takeaway

• อาการคันหน้ายุบยิบคืออาการคันเล็กน้อยที่เกิดขึ้นบนผิวหน้าซึ่งอาจเกิดจากผิวแห้ง การแพ้ หรือการระคายผิวจากสิ่งแวดล้อมหรือผลิตภัณฑ์ต่างๆ
• คันหน้ายุบยิบมักเกิดจากผิวแห้ง การแพ้เครื่องสำอาง ภูมิแพ้ สภาพอากาศที่แห้ง หรือการติดเชื้อแบคทีเรียบนผิวหน้า
• วิธีแก้คันหน้ายุบยิบ ได้แก่ การใช้มอยส์เจอไรเซอร์ ล้างหน้าด้วยน้ำเย็น หลีกเลี่ยงการเกา ใช้ผลิตภัณฑ์อ่อนโยน และหลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้
   

อาการคันหน้ายุบยิบมักเกิดจากการระคายผิว ซึ่งอาจเกิดจากหลายปัจจัย เช่น การแพ้ผลิตภัณฑ์ใหม่ ผิวแห้ง หรือแม้แต่สภาพอากาศที่ไม่เหมาะสม โดยอาการเหล่านี้สามารถทำให้ผิวรู้สึกไม่สบายและเกิดการอักเสบได้ มาหาเหตุผลและวิธีดูแลผิวเพื่อลดอาการระคายผิวกัน

คันหน้ายุบยิบคือการระคายผิวเล็กน้อยที่ทำให้เกิดอาการคัน แม้จะเป็นอาการเล็กน้อย แต่การเกาอาจทำให้เกิดรอยแดง แผล หรืออาการระคายผิวที่ทำให้สถานการณ์แย่ลงได้ อาการคันบริเวณใบหน้ามีหลายสาเหตุ เช่น ผิวแห้ง ภูมิแพ้ตามฤดูกาล หรือการระคายผิวจากสารบางอย่าง แต่ไม่ควรมองข้ามอาการคันยุบยิบที่หน้า เพราะในบางกรณีอาจเป็นสัญญาณของปัญหาภายในร่างกาย เช่น โรคตับ ภาวะผิดปกติของต่อมไทรอยด์ โรคมะเร็ง หรือภาวะขาดธาตุเหล็ก เป็นต้น

คันหน้ายุบยิบอาจส่งผลให้ผิวเกิดอาการคันและระคายผิว หากปล่อยไว้อาจลุกลามไปสู่ปัญหาผิวที่รุนแรงขึ้น ซึ่งมักเกิดจากสาเหตุต่างๆ เช่น
 

ใบหน้าแห้ง

อาการผิวแห้งเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดอาการคันยุบยิบตามหน้าได้ ซึ่งสามารถเกิดจากหลายปัจจัย เช่น การขาดน้ำ การล้างหน้าบ่อย การอาบน้ำอุ่นนานเกินไป หรือการอยู่ในสภาพอากาศที่แห้ง เมื่อผิวแห้งจะทำให้รู้สึกตึงและคัน หากเกาผิวอาจทำให้เกิดการระคายผิวที่รุนแรงขึ้น 

การเติมความชุ่มชื้นให้ผิวด้วยผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของไฮยาลูรอน (Hyaluronic acid) ช่วยกักเก็บน้ำในผิวได้ดี ช่วยให้ผิวกลับมาชุ่มชื้น ลดอาการคันและระคายผิวได้อย่างมีประสิทธิภาพ
 

รักษาความสะอาดไม่ดีหรือแพ้เครื่องสำอาง

การดูแลความสะอาดไม่ดีหรือการแพ้เครื่องสำอางสามารถทำให้เกิดอาการคันหน้ายุบยิบได้ เนื่องจากสิ่งสกปรกหรือสารเคมีในเครื่องสำอางอาจอุดตันรูขุมขนและทำให้เกิดการระคายผิว การสัมผัสกับสารที่ทำให้แพ้อาจทำให้ผิวอักเสบ บวม และคัน รวมถึงทำให้ผิวแห้งและระคายผิวได้
 

ภูมิแพ้

ผู้ที่เป็นโรคภูมิแพ้มีแนวโน้มที่จะเกิดอาการคันหน้ายุบยิบได้เช่นกัน ภูมิแพ้ที่เกี่ยวข้องอาจเป็นภูมิแพ้อากาศ ภูมิแพ้วัคซีน หรือแม้กระทั่งการสัมผัสกับสารก่อภูมิแพ้บางอย่าง ซึ่งอาจทำให้ผิวรู้สึกคันและระคายผิวได้ โดยเฉพาะเมื่อผิวแห้งจะยิ่งทำให้เกิดอาการระคายง่ายและคันได้มากขึ้น
 

โรคผิวหนังต่างๆ

สำหรับผู้ที่ป่วยเป็นโรคผิวหนังมักมีอาการคันยุบยิบที่หน้าด้วย โดยโรคผิวหนังที่มักพบอาการนี้ ได้แก่ ภาวะรูขุมขนอักเสบ ผิวหนังอักเสบ โรคลมพิษ และโรคสะเก็ดเงิน
 

อายุมากขึ้น

เมื่ออายุมากขึ้น ผิวหนังของร่างกายอาจผลิตน้ำมันและความชุ่มชื้นได้น้อยลง ซึ่งส่งผลให้ผิวแห้งและเกิดอาการหน้าคันยุบยิบตามมา นอกจากนี้การเสื่อมของ Skin barrier หรือเกราะปกป้องผิวที่ทำหน้าที่ลดการสูญเสียความชุ่มชื้นและปกป้องผิวจากสารภายนอก ก็เป็นอีกปัจจัยที่ทำให้ผิวระคายง่ายและเกิดอาการคันได้ง่ายขึ้น
 

ฮอร์โมนเปลี่ยนแปลงจากการตั้งครรภ์

การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนในช่วงตั้งครรภ์สามารถทำให้ผิวแห้งและคันได้ง่าย เนื่องจากระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรนที่เพิ่มขึ้น อาจทำให้หน้าลอกและระคายผิว เพิ่มความเสี่ยงต่ออาการคันหน้ายุบยิบ โดยเฉพาะในช่วงที่ฮอร์โมนปรับตัวเร็ว
 

โรคที่เกี่ยวกับตับ ไต ไทรอยด์

ผู้ที่ป่วยเป็นโรคตับ เช่น โรคมะเร็งตับหรือโรคนิ่วในถุงน้ำดี มักมีอาการคันยุบยิบตามผิวหนังและใบหน้า ซึ่งอาจเป็นสัญญาณของโรคบางอย่าง นอกจากนี้หญิงตั้งครรภ์ก็อาจพบอาการคันที่ผิวหนังอย่างรุนแรง โดยเฉพาะบริเวณมือ เท้า และส่วนอื่นๆ ของร่างกาย

อาการคันหน้ายุบยิบสามารถเกิดได้หลายรูปแบบ และมีหลายสาเหตุที่ทำให้ผิวรู้สึกไม่สบายตัว เช่น
 

คันหน้ายุบยิบพร้อมผื่น 

คันหน้ายุบยิบพร้อมผื่น เป็นหนึ่งในรูปแบบที่พบได้บ่อย โดยผู้ที่มีอาการนี้จะรู้สึกคันบนใบหน้าพร้อมกับมีผื่นหรือผดผื่นคันเกิดขึ้น ซึ่งสาเหตุหลักอาจมาจากการแพ้ภูมิแพ้ของร่างกาย ที่ทำให้ระบบภูมิคุ้มกันตอบสนองต่อสารระคายผิว เช่น สารเคมีทำความสะอาด สบู่ หรืออาหารบางชนิด
 

คันหน้ายุบยิบแต่ไม่มีผื่น

อาการคันหน้ายุบยิบโดยไม่มีผื่นเป็นอาการที่หลายคนอาจมองข้าม เนื่องจากอาการนี้ไม่แสดงความรุนแรงและอาจดูเหมือนเป็นเพียงความรำคาญเล็กน้อยจากผิวไม่สบายตัว โดยทั่วไปมักเกิดจากการแพ้เล็กน้อยต่อสภาพแวดล้อม เช่น การอาบน้ำร้อนทำให้ผิวแห้ง ล้างหน้าแล้วคันยุบยิบ หรือการสัมผัสกับสารระคายผิวบางอย่าง

อย่างไรก็ตามอาการคันหน้ายุบยิบโดยไม่มีผื่นก็เป็นอาการที่ควรเฝ้าระวัง เนื่องจากในบางกรณีอาจเป็นสัญญาณของโรคภายใน เช่น ต่อมน้ำเหลืองโต ภาวะขาดน้ำ หรือขาดธาตุเหล็ก ดังนั้นหากมีอาการคันที่ใบหน้าแต่ไม่มีผื่น ควรปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุที่แท้จริง
 

คันหน้ายุบยิบและมีสิว

สิวที่เกิดจากเหงื่อ เครื่องสำอาง รูขุมขนอุดตัน หรือฮอร์โมน สามารถทำให้แบคทีเรียกระจายตัวทั่วใบหน้าและเป็นสาเหตุของการเกิดอาการคันยุบยิบที่หน้าได้ หากใบหน้าเริ่มมีอาการคันรุนแรง พร้อมกับสิวหรือซีสต์ขึ้นร่วมด้วย ควรปรึกษาแพทย์โดยด่วนเพื่อตรวจสอบและรับการบรรเทาอาการที่เหมาะสม
 

คันหน้ายุบยิบจากระบบประสาท

อาการคันหน้ายุบยิบที่เกิดจากระบบประสาทเป็นอาการที่หลายคนอาจไม่คุ้นเคย โดยเกิดจากเส้นประสาทในบริเวณใบหน้าตรวจจับสารระคายผิวและส่งสัญญาณไปยังสมอง จึงทำให้เกิดอาการคันขึ้น อาการคันประเภทนี้บางครั้งอาจเชื่อมโยงกับโรคงูสวัดหรือโรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง ซึ่งสามารถเป็นสาเหตุของอาการคันได้
 

คันหน้ายุบยิบตอนตั้งครรภ์

สำหรับคุณแม่ตั้งครรภ์ คันยุบยิบตามหน้าอาจเกิดขึ้นได้ โดยมักพบในบริเวณใบหน้า มือ และเท้า ซึ่งอาจเป็นสัญญาณของภาวะน้ำดีคั่งในตับ (Obstetric cholestasis) อาการคันจากภาวะนี้มักจะไม่มีผื่นร่วมด้วย แต่ในบางกรณีอาจมีอาการปัสสาวะสีเข้มเกิดขึ้นพร้อมกัน 

โดยทั่วไปอาการนี้มักเกิดขึ้นประมาณสัปดาห์ที่ 30 ของการตั้งครรภ์ ดังนั้นควรปรึกษาคุณหมอเพื่อเฝ้าระวังอาการและลดโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ ที่อาจตามมา

เมื่อเกิดอาการคันหน้ายุบยิบ สามารถดูแลและบรรเทาได้ด้วยวิธีต่างๆ ดังนี้
 

หลีกเลี่ยงการเกาบริเวณที่มีอาการ

เมื่อเกิดอาการคัน ปฏิกิริยาธรรมชาติที่มักเกิดขึ้นคือการเกา แต่การเกานั้นอาจทำให้เกิดอาการระคายผิว แผล หรือแม้กระทั่งการอักเสบและติดเชื้อ หากคันเริ่มดีขึ้นเอง การเกาอาจขัดขวางกระบวนการดูแลบรรเทาอาการ ทำให้ยากต่อการหายขาด

ดังนั้นทางที่ดีคือการหลีกเลี่ยงการเกา หากจำเป็นควรตัดเล็บให้สั้นเพื่อลดโอกาสเกิดการระคายผิว และถ้าไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้จริงๆ การสวมถุงมือฝ้ายขณะนอนหลับจะช่วยลดการระคายผิวจากการเกาได้
 

หลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้

ควรหลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้ที่อาจทำให้เกิดอาการคันหน้ายุบยิบ เช่น ขนสัตว์ น้ำที่ไม่สะอาด เครื่องนอนที่ไม่สะอาด รวมถึงพื้นที่ที่มีฝุ่น ควัน หรือมลภาวะในปริมาณมาก เพื่อลดโอกาสเกิดการระคายผิวและการเกิดอาการคันบนผิวหน้า
 

ประคบเย็นที่ใบหน้า

การประคบเย็นบริเวณใบหน้าหรือล้างหน้าด้วยน้ำเย็นสามารถช่วยบรรเทาอาการคันได้ โดยวิธีนี้จะช่วยลดอาการคันโดยไม่ต้องเกาผิวหนัง ซึ่งอาจทำให้เกิดการระคายผิวมากขึ้นและเสี่ยงต่อการติดเชื้อตามมา
 

ล้างหน้าด้วยน้ำเย็น

การล้างหน้าด้วยน้ำเย็นเป็นวิธีที่ช่วยบรรเทาอาการคันได้ดี หากอุณหภูมิของน้ำเย็นจัดเกินไป สามารถใช้น้ำที่อุ่นขึ้นเล็กน้อยเพื่อให้รู้สึกสบายผิวมากขึ้นและยังช่วยลดอาการคันได้เช่นกัน
 

บำรุงผิวหน้าด้วยมอยส์เจอร์ไรเซอร์

การบำรุงผิวหน้าด้วยมอยส์เจอไรเซอร์ช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นให้แก่ผิวและอาจช่วยบรรเทาอาการคันหน้ายุบยิบได้ แต่ควรเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่ไม่มีส่วนผสมของน้ำหอม เพื่อลดโอกาสการเกิดอาการระคายผิวเพิ่มเติม
 

ใช้ผลิตภัณฑ์ล้างหน้าแบบอ่อนโยน

ควรใช้ผลิตภัณฑ์ล้างหน้าสูตรอ่อนโยนหรือสูตรสำหรับผิวแพ้ง่าย ที่ปราศจากน้ำหอมและสารเคมีอื่นๆ ที่อาจก่อให้เกิดอาการแพ้หรือระคายต่อผิว
 

ทายาบรรเทาอาการคันหน้ายุบยับ

สามารถใช้ยาที่หาซื้อได้ทั่วไป เช่น ยาทาแก้คัน คาลาไมน์โลชั่น หรือยาแก้แพ้ชนิดรับประทาน เช่น ยาไดเฟนไฮดรามีน (Diphenhydramine) แและควรใช้ยาตามคำแนะนำบนฉลากอย่างเคร่งครัดเพื่อความปลอดภัย

สรุป

อาการคันหน้ายุบยิบคืออาการคันเล็กน้อยบนผิวหน้า ซึ่งอาจเกิดจากสาเหตุต่างๆ เช่น ผิวแห้ง การแพ้เครื่องสำอาง ภูมิแพ้ หรือสภาพอากาศที่ไม่เหมาะสม รวมถึงปัญหาผิวหนังต่างๆ เช่น สิว หรือโรคผิวหนังอักเสบ วิธีแก้สามารถทำได้โดยการหลีกเลี่ยงการเกา การใช้มอยส์เจอไรเซอร์ที่อ่อนโยน การประคบเย็น หรือการใช้ยาลดอาการคันตามคำแนะนำ